Tampilkan postingan dengan label kruna wilang. Tampilkan semua postingan
Tampilkan postingan dengan label kruna wilang. Tampilkan semua postingan

Jumat, 22 Mei 2015

Kruna wilangan bahasa bali


Kruna Wilangan
Kruan wilangan ingguh punika, kruna sane nyihnayang akeh utawi akidik pepupulan barang-barang, sahananing maurip wiadin laksana pakaryan. Kruna-kruna dasa, aakit, asibak, acakep ngranjing ring kruna wilangan. Kruna wilangan punika kabinayang dados nenem, inggih punika :
1. Kruna wilangan ketekan.
2. Kruna wilangan gebogan.
3. Kruna wilangan pahan.
4. Kruna wilangan tan janten.
5. Kruna wilangan panta wilangan.
6. Kruna wilangan pepasten wilangan.

Ring sor puniki wantah tetuwek lan conto-conto ring soang-soang pahan kruna wilangan :
1. Kruna wilangan ketekan
contone : sa, dua, telu, papat, lima, enem, pitu, kutus, sia, dasa, miwah selanturipun.

2. Kruna wilangan gebogan
Kruna wilangan gebogan, kruna wilangan sane madue aran niri-niri utawi carane nyambatang maseosan tur sampun ketah pisan kaanggen. Kruna wilangan puniki ketah ipun kaucapang utawi kasambatang ngangge lengkara, nenten wilangan ipun. Sane ngeranjing ring kruna wilangan gebogan luire :
35 wastanipun pesasur
45 wastanipun setiman
50 wastanipun seket
75 wastanipun telung benang
100 wastanipun satus
150 wastanipun karobelah
175 wastanipun lebak
200 wastan lipun satak
miwah sane soesan

3. Kruna wilangan pahan
Kruna wilangan pahan puniki boya kasurat antuk angka, sakewanten kasurat ngangge aksara. Sane ngranjing ring kruna wilangan pahan luire :
Apahempatan (seperempat)
Atenga (setengah)
Atugel (sepenggal)
Apahteluan (sepertiga)
miwah sane lianan

4. Kruna wilangan tan janten
Kruna wilangan tan janten puniki akeh nyane nenten janten utawi nenten keni antuk ngawilangin akehnyane. Ketah ipun kasurat ngangge kruna utawi aksara. Sane ngranjing ring kruna wilangan tan janten punki luir ipun :
Abedik; Nasine di payuke enu tuah abedik.
Begeh; Saudagar baase begeh maan meli baas di peken Badung.
Liu; Anake ento mancing ngaku liu maan be.
Aketek; Uyahe enu di calunge tuah aketek.
Ombeh; Ombeh mabiayagan lengise uli di paon.
Agetul; Agetul tusing enu lengise di botole.
Adesa; Ajaka adesa anake demonstrasi di lapangan puputan.
Akikit; Akikit tusing dadi idih gelahne.
Abanjar; Ajaka abamjar anake nulungin ia mamula padi di carik.
Apaso; Lawar apaso isinina kuah.
Kruna wilangan panta wilangan
Sane ngranjing ring kruna wilangan panta wilangan, inggih punika :
Ekan (satuan)
Dasan (puluhan)
Tus (ratusan)
Peon (ribuan)
Laksan (puluh ribuan)
Keten/keti (ratus ribuan)
Yuta (jutaan)
Bara (puluh jutaan)
Ingel (ratus jutaan)
Bengong (milyaran)

6. Kruna wilangan pepasten wilangan
Kruna wilangan puniki akeh ipun sampun pasti. Ketah ipun kruna wilangan puniki karahinin antuk kruna-kruna sane wenten pakilitan ipun ring kruna wilangan soang-soang. Sane ngranjing rig kruna wilangan pepasten wilangan, luire :
Sampi aakit
Bebebk aukud
Tikeh abidang
Sandal apasang
Taluh abungkul
Busung amuncuk
Wayang akropak
Lontar acakep
Baas ajumput
Tiing akatih

miwah sane lianan
Inggih amunika dumun saking titiang indik tetuwek kruna wilangan lan pahan-pahanne. Taler rin contone soang-soang. Suksma!!